Marta González

O Centro Tecnolóxico do Mar está a traballar como asistencia técnica co Campus do Mar no  proxecto de cooperación internacional “Fortalecemento da investigación mariña en Cabo Verde”, no marco do cal estase a impartir estes días na localidade caboverdiana de Mindelo un curso de especialización en análises costeiro, iniciativa que conta co apoio da Xunta de Galicia e Cooperación Galega.

O curso, destinado a profesores e investigadores de Cabo Verde, está dividido en cinco bloques temáticos impartidos por expertos do Campus do Mar. Durante estes primeiros quince días de xullo, representantes das universidades de Aveiro, Vigo, A Coruña e Santiago e do Instituto Español de Oceanografía abordarán diferentes temáticas como a  erosión e as dinámicas sedimentarias das praias, a socioeconomía da pesca e a xestión,  a exploración sustentable dos recursos mariños, o deseño experimental e os impactos sobre ecosistemas.

No marco  deste proxecto de cooperación internacional, e ademais do curso que se está desenvolvendo estes días, catro investigadores caboverdianos -dous pertencentes á Universidade de Cabo Verde e dous do Instituto Nacional de Desenvolvemento das Pescas- están dende o mes de outubro en Galicia facendo o doutorado do Mar.

Campus do Mar tamén instalou unha sala de videoconferencia en Cabo Verde para que os seus estudiantes poidan seguir online os cursos e conferencias que se desenvolven no ámbito do proxecto de Excelencia.

O Centro Tecnolóxico do Mar leva varios anos desenvolvendo proxectos en Cabo Verde e colaboración coa Universidade, co Instituto Nacional de Desenvolvemento das Pescas e coas autoridades do país africano.

Los socios del proyecto GEPETO, que coordina el Centro Tecnológico del Mar-Fundación CETMAR, presentarán esta iniciativa en el Parlamento Europeo a finales del presente mes de julio, cuando expondrán sus objetivos y expectativas ante la DG Mare.

Alcanzado el ecuador del proyecto, las instituciones implicadas en GEPETO acaban de reunirse para analizar los avances y primeros resultados de esta iniciativa que busca la creación de un nuevo modelo de gobernanza y de participación, en la propuesta de medidas de gestión a largo plazo para las pesquerías de la zona atlántica del sur de Europa. El proyecto está financiado por la Unión Europea a través del programa Interreg Espacio Atlántico y el Fondo Europeo de Desarrollo Regional, y cuenta con la participación de instituciones, organizaciones científicas, organizaciones de pescadores y ONGs de España, Francia, Portugal e Irlanda.

Esta iniciativa se plantea como un banco de pruebas en el que puedan diseñarse fórmulas eficaces de gestión a largo plazo aplicables a las pesquerías europeas. El objetivo es el de hacer un trabajo basado en la reflexión y en el consenso de las partes, pues de esta manera las propuestas serán más sólidas, eficaces y duraderas.

El proyecto GEPETO busca el enfoque regional para la gestión de la pesca, dándole protagonismo a todas las partes implicadas en la gestión y creando un marco de cooperación que sirva para planificar la actividad de la pesca en un escenario futuro, determinado por las medidas que la reforma de la Política Pesquera Común (PPC) propone para hacer sostenible la pesca europea.

Siguiendo las recomendaciones de dicha reforma, el trabajo en GEPETO consiste en profundizar en el conocimiento científico de la pesca y crear las herramientas que lo hagan accesible. Para ello se está elaborando un atlas de pesquerías de la zona con la colaboración tanto del sector pesquero como de las administraciones de los estados que operan en este área de pesca. Esta acción está liderada por el instituto IFREMER de Francia y su responsable, Patrick Berthou, presentó dicho atlas el pasado 5 de junio  en un workshop en el Parlamento Europeo llamado “Marine Knowledge 2020”.

También se están consensuando otros aspectos, como la definición de unidades de gestión. Ante el hecho de que la gestión basada en criterios exclusivamente científicos utilizada hasta la fecha no contempla todos los elementos que influyen sobre la correcta gestión de una pesquería, el centro tecnológico AZTI-Tecnalia del País Vasco, socio encargado de esta tarea, está trabajando en la búsqueda de criterios unificados y consensuados que permitan definir las unidades que servirán para la gestión de cualquier pesquería.

Con todos estos datos y el establecimiento de criterios comunes, coordinado por el IPMA de Portugal, se trabaja sobre varias pesquerías seleccionadas a fin de obtener unas recomendaciones (en forma de medidas técnicas o planes de gestión a largo plazo) para su gestión.

Todo el trabajo desarrollado se dará conocer también en el sitio web del proyecto http//www.gepetoproject.eu, que actualmente está en desarrollo. Según Benoit Guerin, del CCR-Sur y coordinador de la web, “el sitio web pretende ser un espacio que de manera sencilla nos permita acceder a la información del proyecto, utilizar las herramientas proporcionadas por los científicos como el atlas de pesquerías de la zona o conocer la opinión y testimonios de los profesionales del mar que será recogido en el módulo participativo”. Además de en la web, el CCR-S también trabaja en la difusión general del proyecto y en la coordinación técnica del mismo.

La coordinación general del proyecto recae en la Fundación CETMAR. Los otros socios participantes son el Instituto Español de Oceanografía, el Marine Institut de Irlanda, la Universidade das Açores y también el NWWRAC, que representa el vínculo con los pescadores del Norte. Todos ellos desarrollan su trabajo sobre los estudios de caso seleccionados.

La próxima reunión con todos los participantes tendrá lugar en octubre en el País Vasco, donde se trabajará sobre los estudios de caso. Ya en Noviembre, durante la última reunión de 2013 que se celebrará en Faro, los socios realizarán un nuevo balance de las actividades programadas para este año.

O Centro Tecnolóxico do Mar-Fundación CETMAR reuniu hoxe en Vigo a medio centenar de representantes da administración e dos sectores turístico e cultural na presentación da ruta marítima Vigo-Viana do Castelo, deseñada no marco do proxecto europeo PROAMARE, que pretende a valorización do patrimonio marítimo e a súa posta en valor como reclamo turístico.

A xornada, que se iniciou cunha charla informativa sobre esta iniciativa e cunha visita guiada ao Museo do Mar de Galicia, incluíu unha viaxe piloto a bordo da goleta Nieves entre os múelles de Bouzas e o porto de Baiona á que asistiron cerca de medio cento de persoas que puideron coñecer as características da ruta proposta polos socios de PROAMARE.

O itinerario entre Vigo e Viana do Castelo prevé dúas horas de navegación a bordo de embarcacións de alto valor patrimonial percorrendo 17 millas náuticas pola Ría de Vigo ata Baiona, para  proseguir por terra ata Viana do Castelo e volver á auga para cruzar o río Miño entre A Garda e a localidade portuguesa de Caminha.

Durante todo o traxecto a ruta permite disfrutar do patrimonio marítimo achegando ao viaxeiro a diferentes puntos de interese como o Museo do Mar de Galicia, Faro Troitiño, Illas Cíes, Monteferro, Fortaleza de Monterreal, Santa Tegra e, xa en Portugal, os fortes do Cao e da Insua, o miradoiro de Santa Luzia ou o navío museo hospital Gil Eannes.

Converter todo ese patrimonio nun reclamo turístico promovendo así a súa valorización e o seu uso sostible é un dos obxectivos do proxecto PROAMARE, financiado pola Unión Europea. Esta iniciativa conta coa participación, xunto á Fundación CETMAR, da Deputación Provincial de Pontevedra, da Cámara Municipal de Caminha, do CIM Alto Minho e da Fundación Gil Eannes.

O Centro Tecnolóxico do Mar-Fundación CETMAR presenta o vindeiro 28 de xuño unha ruta marítima entre Vigo e Viana do Castelo deseñada no marco do proxecto europeo PROAMARE, cuxa finalidade é a recuperación do patrimonio marítimo e a súa posta en valor como reclamo turístico.

Durante esta xornada, que dará comezo as dez da mañá na sede da Fundación CETMAR en Bouzas, os asistentes poderán coñecer de primeira man as características desta ruta e participar nunha viaxe piloto a bordo da goleta Nieves, que cubrirá unha parte do traxecto entre Vigo e Baiona.

Antes de embarcar no peirao de Bouzas, os asistentes desprazaranse ao Museo do Mar de Galicia en Alcabre para asistir a unha charla sobre o proxecto PROAMARE e  a unha ruta guiada por estas instalacións.

De volta en Bouzas, a goleta Nieves partirá ás doce da mañá rumbo a Baiona. A chegada a esta vila está prevista arredor das 14,15 horas, cando terá lugar o regreso a Vigo en autobús. Durante a travesía, os asistentes poderán degustar un aperitivo.

Converter o patrimonio marítimo nun reclamo turístico é un obxectivo cada vez mais en auxe por canto se trata dunha acción que favorece a diversificación da actividade económica especialmente das comunidades costeiras e, ao mesmo tempo, garante a valorización e o mantemento óptimo deses bens materiais ou inmateriais a conservar.

Con ese fin veñen traballando as institucións implicadas no proxecto PROAMARE, como é o caso de, ademais da Fundación CETMAR, a Deputación de Pontevedra, a Cámara Municipal de Caminha, a Fundaçao Gil Eannes e o CIM Alto Minho.

“Os niveis de contaminación química no esteiro do río Miño son en xeral baixos en comparanza con zonas veciñais de Galicia ou Portugal, o cal supón un incentivo para preservar este ecosistema do impacto humano”. Foi unha das conclusións dos traballos realizados no marco do proxecto europeo TEAM-Miño, que hoxe se deron a coñecer nun seminario no Centro Tecnolóxico do Mar, socio nesta iniciativa xunto a institucións galegas e lusas.

A apertura da xornada correu a cargo da directora-xerente da Fundación CETMAR, Paloma Rueda Crespo, quen estivo acompañada polo presidente de Augas de Galicia, Francisco Menéndez, e pola vicerreitora da Universidade de Vigo, Asunción Longo.

Tras varios relatorios científicos expuxéronse as conclusións do proxecto, que pretendía desenvolver ferramentas comúns para a implementación coordinada da Directiva Marco do Auga neste esteiro. Este proceso, afirmaron os expertos, vai especialmente atrasado en augas de transición, debido especialmente ás particularidades deste tipo de augas a medio camiño entre río e mar.

Despois de analizar en profundidade o caso da desembocadura do Miño, os socios de TEAM-Miño concluíron que a actual delimitación das catro masas de auga de transición definidas no esteiro internacional impiden a aplicación de niveis de referencia comúns a todas elas, xa que presentan características hidrográficas e ecolóxicas totalmente distintas.

Para resolver este problema, os expertos propoñen aplicar niveis de referencia típicos de esteiros con dominancia mariña á masa de auga mais externa; niveis de referencia de esteiros con dominancia fluvial á masa intermedia, e finalmente, niveis de referencia de eixes principais fluviais as dúas masas máis internas, que poden así ser fundidas nunha única. Finalmente, para a clasificación do estado ecolóxico destas masas de auga recoméndase empregar “información biolóxica rápida, sensible e ecoloxicamente relevante subministrada polas técnicas denominadas biomarcadores ou bioensaios”.

Coordinado pola Estación de Ciencias Mariñas de Toralla da Universidade de Vigo, no consorcio de TEAM-MIÑO participan xunto á FundaciónCETMARa Axencia Portuguesa do Ambiente; Augas de Galicia; o Centro de Monitorização e Interpretação Ambiental de Vila do Conde; o Centro Interdisciplinar de Investigação Marinha e Ambiental; a Confederación Hidrográfica Miño-Sil; o Instituto Español de Oceanografía; o Instituto Nacional dos Recursos Biolóxicos de Portugal; a  Mancomunidade de Municipios do Baixo Miño e a Universidade de Aveiro.

Ademais do traballo científico, o proxecto incluíu diferentes actividades de difusión a ambas marxes do esteiro do Miño para dar a coñecer a súa labor tanto ás administracións como ao público en xeral.

O Centro Tecnolóxico do Mar será escenario o vindeiro venres 21 de xuño do seminario final do proxecto europeo TEAM-Miño, unha xornada na que participarán científicos de diferentes países e na que se darán a coñecer os principais resultados desta iniciativa.

Baixo o título de “Importancia das ferramentas biolóxicas na implementación da Directiva Marco do Auga”, o seminario dará comezo as dez da mañá nun acto coa participación da directora xerente da Fundación CETMAR, Paloma Rueda Crespo; do presidente de Augas de Galicia, Francisco Menéndez Iglesias; e do reitor da Universidade de Vigo, Salustiano Mato.

Ao longo da mañá sucederanse os relatorios sobre as devanditas ferramentas, para pechar a xornada coa presentación e debate sobre as principais conclusións do proxecto respecto a aplicación da Directiva Marco do Auga no esteiro do río Miño.

Coordinado pola Estación de Ciencias Mariñas de Toralla da Universidade de Vigo, no consorcio de TEAM-MIÑO participan xunto á FundaciónCETMARa Administração Regional Hidrográfica do Norte de Portugal; Augas de Galicia; o Centro de Monitorização e Interpretação Ambiental de Vila do Conde; o Centro Interdisciplinar de Investigação Marinha e Ambiental; a Confederación Hidrográfica Miño-Sil; o Instituto Español de Oceanografía; o Instituto Nacional dos Recursos Biolóxicos de Portugal; a  Mancomunidade de Municipios do Baixo Miño e a Universidade de Aveiro.

Desenvolver ferramentas comúns para a aplicación coordinada da Directiva Marco da Auga no estuario do Miño e potenciar a participación cidadá na xestión e conservación deste ecosistema acuático son os obxectivos xerais deste proxecto europeo, que busca a colaboración e implicación das administracións e da sociedade a ambas as beiras do río.

Dar resposta as necesidades de información meteorolóxica e oceanográfica na eurorexión Galicia-Norte de Portugal é xa posible gracias ao Observatorio RAIA, unha rede de observación e predición “das mais densas de Europa” cuxos responsables presentaron hoxe novos produtos destinados ao turismo e á náutica recreativa, nunha xornada no Centro Tecnolóxico do Mar.

Representantes destes sectores puideron coñecer algúns dos servizos para usuarios finais, como é o caso da aplicación para a predición en praias ou a que permite coñecer as condicións do mar cara a práctica do surf, información dispoñible xunto a outros parámetros en www.marnaraia.com.

A xornada foi inaugurada pola directora xerente do Centro Tecnolóxico do Mar, que traballa neste proxecto europeo xunto a outros organismos e institucións de Galicia e do Norte de Portugal. No acto de apertura, Paloma Rueda Crespo estivo acompañada polo presidente de Portos de Galicia, Juan José Duran, e polo representante do Patronato Rías Baixas, José Manuel Figueroa.

Todos eles coincidiron en resaltar a importancia que os servizos do Observatorio RAIA teñen para sectores de vital importancia na economía de Galicia, como é o caso do turismo ou da náutica recreativa, así como para outros profesionais vinculados ao mar. É o caso das miles de embarcacións en tránsito que cada ano pasan polas costas galegas, segundo recordou o presidente de Portos. “A información que aporta RAIA é importante para poder colaborar con eses navegantes”, afirmou.

O director de Meteogalicia e coordinador do proxecto RAIA.co, Vicente Pérez, interveu a continuación para afirmar que o Observatorio “é xa unha realidade para dar resposta as necesidades de información meteorolóxica e oceanográfica na marxe Ibérica”, isto a través dunha rede de observación e dun sistema de predición punteiro.

Recordou que toda a información –datos históricos e en tempo real dispoñibles cada dez minutos- pode ser consultada en www.marnaraia.com, onde tamén están os produtos para usuarios finais como o “Percegurú”, deseñado polo Intecmar, que predice as condicións do mar cara a extración do percebe. Ademais destas e das aplicacións presentadas hoxe, o consorcio RAIA segue a traballar en novos produtos como unha aplicación para a predición en rutas ou outra para o sector das enerxías renovables.

Xunto á Fundación CETMAR e Meteogalicia participan no proxecto RAIA.co (Observatorio Mariño da marxe Ibérica e do litoral) o Intecmar, o Instituto de Investigaciones Marinas-CSIC, o Instituto Español de Oceanografía, o Instituto Hidrográfico de Portugal e as universidades de Vigo, Aveiro e Porto. A iniciativa está financiada polo programa de Cooperación Transfronteiriza España-Portugal.

A Consellería do Medio Rural e do Mar abrirá a curto prazo unha nova liña de axudas ao investimento para a mellora do rendemento enerxético dos buques de pesca galegos. Así o anunciou hoxe o secretario xeral do Mar, Juan Maneiro, durante o obradoiro que sobre eficiencia enerxética na flota pesqueira de Galicia celebrouse na sede do Centro Tecnolóxico do Mar en Vigo.

Acompañado por Paloma Rueda Crespo, directora-xerente da Fundación CETMAR, e por José Luís González Sérrano, subdirector xeral de Política Estructural do Ministerio de Agricultura, Alimentación y Medio Ambiente, o secretario xeral do Mar, Juan Maneiro,  recordou na apertura da xornada a importancia que o gasto enerxético ten na conta de resultados das empresas e a súa repercusión tanto no prezo final do produto como a nivel medioambiental.

Explicou tamén que o obxectivo da xornada era orientar ao sector cara a un maior e mellor aproveitamento destes mecanismos de apoio financeiro, dado que despois de tres convocatorias de axudas “o éxito obtido no financiamento de proxectos foi inferior ao crédito disposto”.

Técnicos da Consellería do Medio Rural e do Mar abordaron así ao longo de diferentes relatorios os detalles da orde de axudas e da avaliación técnica das mesmas. O obradoiro serviu ademais para identificar as oportunidades tecnolóxicas existentes no mercado para o sector pesqueiro mediante a presentación de experiencias empresariais concretas neste ámbito. Un debate coa participación dos asistentes pechou a xornada.

“A oceanografía operacional ao servicio do turismo e as actividades náuticas” é o título da xornada que, organizada no marco do proxecto europeo RAIA.co, terá lugar na sede do Centro Tecnolóxico do Mar en Vigo o vindeiro 13 de xuño a partires das dez da mañá.

Tanto a Fundación CETMAR como os seus socios nesta iniciativa, que está coordinada por Meteogalicia, pretenden dar a coñecer os produtos e servizos que para a observación e predición do océano pode por a disposición destes sectores o Observatorio RAIA, tanto en Galicia como no Norte de Portugal.

O consorcio RAIA.co pretende ademais detectar os principais intereses e necesidades existentes nos ámbitos do turismo e dos deportes náuticos no que se refire á información oceanográfica e meteorolóxica e, paralelamente, definir e identificar unha proposta de produtos e servizos que poidan satisfacer as demandas derivadas das actividades de ocio e disciplinas deportivas que se desenvolven na costa de Galicia.

Trala apertura da xornada por parte da directora-xerente do CETMAR, a mañá proseguirá con diferentes presentacións sobre o Observatorio RAIA e sobre os produtos e servizos de interese para os devanditos sectores, como pode ser o caso das aplicacións webs e móbiles para a predición de praias ou a información on-line das condicións do mar para a práctica do surf.

A asistencia ao seminario será gratuita mediante a inscrición en http://www.cetmar.org/seminarios/RaiaCo/

O proxecto RAIA.co (Observatorio Mariño da marxe Ibérica e do litoral) ten como principal obxectivo consolidar a oceanografía operacional na marxe ibérica e litoral da eurorexión Norte de Portugal-Galicia, elo mediante a posta en marcha dunha rede de observación e predición oceánica que produza información valiosa para os usuarios das costas.

Xunto á Fundación CETMAR e Meteogalicia participan neste proxecto, financiado polo programa de Cooperación Transfronteiriza España-Portugal, o Intecmar, o Instituto de Investigaciones Marinas-CSIC, o Instituto Español de Oceanografía, o Instituto Hidrográfico de Portugal e as universidades de Aveiro e Porto.

O Centro Tecnolóxico do Mar e os seus socios no proxecto europeo Oysterecover veñen de facer público un informe sobre os avances na produción de semente de ostra plana (Ostrea edulis) en criadeiro que axudarán á recuperación deste recurso en Europa. O documento reflicte o estado actual da técnica, expón os avances acadados por diferentes proxectos recentemente desenvolvidos e traza as liñas de traballo identificadas como prioritarias para un futuro inmediato.

O informe fai referencia así aos recentes avances nos eidos do acondicionamento de reprodutores e no cultivo larvario, incluíndo nutrición larvaria e técnicas e protocolos de cultivo, ao tempo que se identifica a metamorfose e o asentamento coma un dos procesos máis problemáticos. Así, proporciónanse os rangos óptimos dos parámetros físicos máis relevantes (temperatura e fotoperiodo) e outras variables, como a cantidade e calidade do alimento subministrado aos reprodutores e as propias larvas, que proporcionan taxas de supervivencia, fixación e crecemento desexados. Tamén se expoñen os resultados dos experimentos levados a cabo con certos compostos químicos sobre a indución da fixación nas larvas de ostra plana.

Todos estes avances que, segundo se conclúe, deberán ser validados en distintas zonas xeográficas, poderían contribuír decisivamente a estabilización da produción de semente de ostra plana en criadeiro, necesaria para calquera iniciativa de recuperación do recurso. O devandito informe, que pode ser consultado no apartado de resultados da web do proxecto (http://oysterecover.eu/), é resultado dun obradoiro organizado en Holanda polo consorcio responsable do proxecto Oysterecover.

Representantes de sete países da Unión Europea, tanto da industria coma de organizacións ambientalistas e da administración, asistiron a este encontro, que se converteu así nun foro activo de discusión no que ademais se puxo de manifesto a relevancia que está a acadar actualmente o recurso a nivel internacional, non só dende un punto de vista comercial senón tamén ecolóxico.

Dende que se iniciaron os traballos de Oysterecover, a irregular dispoñibilidade de semente identificouse coma un dos principais atrancos para desenvolver estratexias de recuperación da produción. Poñer enriba da mesa os avances acadados nese senso era  o fin do obradoiro.

Destacados científicos do IFREMER francés e do Instituto de Acuicultura da Universidade de Santiago mostraron así os prometedores resultados obtidos no proxecto Settle, centrado no acondicionamento e asentamento como procesos clave para a produción de semente de ostra plana e vieira en criadeiro ao logo de todo o ano.

Liderado pola Fundación CETMAR e financiado polo Sétimo Programa Marco, en Oysterecover participan 15 organizacións de 6 países europeos. O obxectivo é contribuír á recuperación da produción deste recurso mediante a utilización de ferramentas biotecnolóxicas que permitan no futuro a obtención de estirpes resistentes a bonamiose.