Personal de A Aixola muestra la embarcación al inspector de Capitanía Marítima

O Centro de Formación A Aixola en Marín, que xestiona o Centro Tecnolóxico do Mar-Fundación CETMAR, ven de culminar o encargo da Consellería do Medio Rural e do Mar para a construcción dunha embarcación destinada a actividades de divulgación e turismo no curso baixo do río Eume.

O “Anduriño”, de tipo planadora en contrachapado mariño de mais de sete metros de eslora, superou hoxe as probas de navegación ás que foi sometido pola Capitanía Marítima de Vigo na ría de Pontevedra. Agora farase efectiva a súa cesión ao Concello de Cabanas en virtude dun acordo subscrito no seu día entre as administracións municipal e autonómica.

Nos traballos de construcción desta embarcación tomaron parte alumnos dos cursos de madeira, composites e velería do centro marinense. Con cerca de 8 metros de eslora e case 3 de manga, o “Anduriño” ten capacidade para oito persoas ademais do patrón. Para o deseño do barco partiuse das formas tradicionais da gamela de Cabo de Cruz, modificándoas para a finalidade requirida nesta ocasión.

Tanto o casco como os interiores foron construídos en contrachapado mariño certificado, empregando vernices e compoñentes ecolóxicos. Para os asentos destinados aos pasaxeiros empregouse un sistema novo ao substituír a tradicional fibra de vidro por fibras naturais como o liño. Esta labor correspondeu ao alumnado do curso de composites, mentres que os de velería encargáronse de confeccionar os toldos de protección.

O Centro Tecnolóxico do Mar está a colaborar coa Universidade de Vigo na organización dunha conferencia nacional sobre xestión de riscos costeiros que se enmarca no seo do proxecto europeo ANCORIM, no que a Fundación CETMAR participa xunto a socios galegos así como de Francia, Irlanda e Portugal. Durante a xornada, que terá lugar o 15 de marzo no edificio CITEXVI do Campus Universitario de Vigo, amosaranse os principais resultados do proxecto e outras iniciativas galegas e españolas relacionadas con esta materia.

Liderado pola rexión de Aquitania, o proxecto ANCORIM (http://ancorim.aquitaine.fr) ten como obxectivo a mellora das capacidades de prevención e loita contra os riscos costeiros nas rexións atlánticas. Ademais do Centro Tecnolóxico do Mar e da Universidade de Vigo, a rexión de Galicia está representada nesta iniciativa pola Deputación da Coruña e conta tamén coa colaboración da Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas.

O proxecto, no que participan ademais socios procedentes de Francia, Irlanda e Portugal, céntrase en tres temáticas prioritarias: a erosión e mobilidade da liña de costa, a calidade das augas e o seu impacto nas actividades económicas costeiras e a ordenación do territorio litoral.

A conferencia prevista para o vindeiro 15 de marzo ten como obxectivo amosar os resultados de ANCORIM e outras iniciativas galegas e españolas relacionadas coa xestión dos riscos costeiros. A xornada, que dará comezo ás nove da mañá, desenvolverase en tres sesións (http://ancorim.aquitaine.fr/13931-15th-march-ancorim-national?lang=es) . A primeira estará adicada á presentación do proxecto e a segunda incluirá relatorios sobre os riscos costeiros en Galicia. Xa pola tarde, na terceira sesión da conferencia, exporanse experiencias no ámbito nacional e internacional.

Los socios de ARCOPOLplus en CETMAR durante la reunión de lanzamiento del proyecto

O Centro Tecnolóxico do Mar e o Instituto Tecnolóxico para o Control do Medio Mariño de Galicia participan dende hoxe nunha reunión do Comité de Protección do Medio Mariño da Organización Marítima Internacional, que terá lugar do 5 ao 9 de marzo na cidade de Londres.

Marisa Fernández, responsable da área de Control e Xestión do Medio e dos Recursos Mariños do CETMAR, acompañada por Garbiñe Ayensa, xefa da Unidade de Documentación e Apoio Científico  do INTECMAR, exporán os avances aos que se ten chegado no desenvolvemento do proxecto ARCOPOL que, liderado pola fundación galega, ten como obxectivo a mellora das capacidades das autoridades rexionais e locais na resposta e mitigación da contaminación marítima accidental.

As expertas galegas darán a coñecer os resultados do devandito proxecto no decurso da 13ª reunión do Grupo de Traballo denominado “OPRC-HNS TG”. Este grupo foi creado no seo do Comité de Protección do Medio Mariño da Organización Marítima Internacional (OMI). O seu obxectivo é o desenvolvemento do Convenio Internacional sobre cooperación, preparación e loita contra a contaminación mariña por hidrocarburos de 1990 (OPRC 90) e o seu protocolo sobre sustancias nocivas e potencialmente perigosas (OPRC-HNS 2000), ratificados por España nos anos 1994 e 2005, respectivamente.

Foi a Administración española, e máis concretamente a Dirección General de Marina Mercante, a que invitou ás expertas galegas a formar parte da delegación española que participará neste foro da Organización Marítima Internacional, oportunidade que permitirá a CETMAR e INTECMAR dar conta dos avances derivados do desenvolvemento de ARCOPOL.

Este proxecto, que se iniciou no 2009 e que conta coa participación de 12 socios de 5 países (Irlanda, Reino Unido, Francia, España e Portugal), ten como obxectivo a mellora das capacidades das autoridades locais e rexionais na loita contra a contaminación marítima accidental producida por hidrocarburos, sustancias nocivas e potencialmente perigosas, e inertes. Os resultados acadados neste anos de traballo foron notables, tanto no que atinxe ao desenvolvemento de guías, ferramentas e metodoloxías estándar, como para promover a colaboración transfronteiriza entre países veciños,  mellorar as estratexias de resposta e asistencia mutua, e contar co asesoramento dunha rede de expertos en toda a fachada atlántica.

Todos eses avances xa se están a incorporar aos respectivos plans de continxencias nas comunidades que, como no caso de Galicia, participan en ARCOPOL. Agora preténdese que, a través do Comité de Protección do Medio Mariño, tamén sexan difundidos pola Organización Marítima Internacional.

ARCOPOLplus

As expertas galegas aproveitarán a súa presencia no foro de Londres para expoñer as directrices do proxecto “ARCOPOLplus” que, coordinado tamén polo CETMAR, dará continuación aos traballos de ARCOPOL ao longo de 2012 e 2013.  O obxectivo é seguir avanzando no aumento da seguridade marítima e da protección das costas atlánticas e dos recursos que nelas se producen fronte a episodios de contaminación marítima accidental causados por hidrocarburos o por sustancias nocivas y potencialmente perigosas, elo a través da transferencia de tecnoloxía, da formación e da innovación.

Por un lado, ARCOPOLplus valorizará os resultados xerados en ARCOPOL, que serán actualizados e implementados a través de accións piloto e de actividades de formación nas que participarán os principais actores das distintas rexións. As ferramentas de seguimento, predicción e apoio na decisión serán adaptadas ás necesidades das autoridades locais e rexionais que poderán capacitarse na súa utilización. O proxecto servirá ademais para reforzar a rede atlántica de expertos existente en preparación e resposta a episodios de contaminación marítima accidental (creada en ARCOPOL), promovendo una maior implicación da industria e dos principais actores interesados.

ARCOPOLplus  está sendo desenvolvido por un consorcio formado por socios de catro países (Reino Unido, Portugal, Irlanda e España), onde están amplamente representadas as autoridades competentes a nivel local e rexional, así como centros de investigación. Trátase dun proxecto financiado polo Programa Transnacional Espacio Atlántico e conta cun presuposto de 1,9 millóns de euros. A reunión de lanzamento do proxecto tivo lugar o 1 de marzo na sede do CETMAR.

Os funcionarios do servizo de saúde animal de Costa Rica que están a participar nunhas xornadas de formación organizadas polo Centro Tecnolóxico do Mar dentro do proxecto PROMESAFI “Apoio ao cumprimento de medidas sanitarias e fitosanitarias” acudiron esta mañá a lonxa e o Porto de Vigo.

Durante a súa visita, na que estiveron acompañados por Carlos Losada, xefe de Explotación Pesqueira da Autoridade Portuaria, e por Marián Vidal, do mesmo departamento, tiveron oportunidade de coñecer o funcionamento da lonxa e doutros servicios portuarios. Posteriormente mantiveron unha reunión con representantes da Cooperativa de Armadores de Vigo na súa sede sita no porto. Xa pola tarde, e acompañados sempre por persoal do CETMAR, desprazáronse ata Baiona para visitar o porto pesqueiro do municipio.

A de hoxe foi a primeira dunha serie de visitas que os funcionarios costarriqueños realizarán durante a súa estancia en Vigo e dentro do programa previsto pola área de Cooperación Internacional do CETMAR, responsable da organización destas xornadas de formación, que se prolongarán ata finais de marzo.

Fortalecer o desenvolvemento académico e investigador de Cabo Verde no ámbito mariño propiciando así o desenvolvemento do sector e das persoas que del dependen e o obxectivo xeral dun memorándum subscrito hoxe entre o Campus do Mar e a Universidade e o Goberno do país africano, acordo que foi posible coa mediación do Centro Tecnolóxico do Mar.

O A Fundación CETMAR, a través da súa área de Cooperación Internacional,  ven colaborando dende o ano 2009 con institucións e co goberno caboverdiano en iniciativas encamiñadas ao desenvolvemento do seu sector pesqueiro, unha relación que posibilitou o acordo subscrito hoxe entre aquel país e o Campus do Mar, cuxos fins comparte a Fundación galega.

O reitor da Universidade de Vigo, Salustiano Mato, asinou o memorándum mediante  vídeoconferencia co reitor da Universidade de Cabo Verde, Paulino Lima Fortes, e co presidente do Instituto Nacional de Desenvolvemento das Pescas, Óscar David Melicio, nun acto ao que asistiu a directora-xerente do CETMAR, Paloma Rueda Crespo, e que se celebrou no Reitorado.

Mato celebrou que esta iniciativa sexa unha realidade e agradeceu o traballo do Centro Tecnolóxico do Mar para facela posible ao tempo que desexou que este primeiro contacto entre o Campus do Mar e Cabo Verde derive en outras alianzas de futuro. Pola súa banda, Paloma Rueda Crespo compartiu as esperanzas do reitor en que “esta nova empresa fructifique e dea os froitos que todos desexamos”.

A finalidade deste acordo de colaboración é reforzar a formación doutoral do tecido científico de Cabo Verde para sentar as bases dun programa propio de doutoramento no eido mariño. No mes de setembro incorporaranse catro investigadores ao programa internacional de doutoramento do Campus do Mar, que cursarán en Galicia o primeiro ano de estudo e os tres seguintes no país de orixe baixo a titorización de investigadores das institucións que forman parte do campus de excelencia.

Catro funcionarios do Servicio de Saúde Animal de Costa Rica (SENASA) asisten dende hoxe no Centro Tecnolóxico do Mar en Vigo a unhas xornadas de formación coordinadas pola Fundación CETMAR no marco do proxecto “Apoio ao cumprimento de medidas sanitarias e fitosanitarias PROMESAFI”, que financia a Comisión Europea en colaboración co goberno costarricense. O obxectivo desta acción formativa é fortalecer as capacidades técnicas do SENASA nas áreas de trazabilidade e inocuidade de produtos pesqueiros e acuícolas.

Dende hoxe e ata o 23 de marzo, os participantes nas xornadas asistirán a sesións formativas impartidas por persoal técnico do CETMAR, da Consellería de Sanidade e do Goberno central, así como da universidade e de institutos de investigación, entre outros. Ao mesmo tempo realizarán prácticas nas institucións de maior relevancia e con competencia nas materias obxecto do curso e visitarán empresas públicas e privadas, centros de investigación ou organizacións sectoriais.

Así, está previsto que os funcionarios costarricenses visiten o Instituto Tecnolóxico para o Control do Medio Mariño INTECMAR, o Porto de Vigo ou as dependencias de Sanidade Exterior, entre outras saídas programadas. A primeira terá lugar o vindeiro venres 2 de marzo á lonxa e a cooperativa de armadores de Vigo pola mañá, e ao porto de Baiona pola tarde.

A directora xerente do Centro Tecnolóxico do Mar, Paloma Rueda Crespo, foi a encargada esta mañá de dar a benvida aos funcionarios do SENASA e de inaugurar as xornadas formativas, que neste primeiro día incluíron relatorios sobre o sistema europeo de seguridade alimentaria ou a regulamentación hixiénico-sanitaria.

Cooperación internacional

Costa Rica e a Unión Europea firmaron un proxecto de Cooperación Internacional (PROMESAFI http://www.sfe.go.cr/promesafi/) co obxectivo de mellorar o cumprimento das medidas sanitarias e fitosanitarias e facilitar o acceso dos produtos agrícolas, pecuarios e pesqueiros ao mercado europeo. O custe total desta iniciativa é de 7 millóns de euros.

O convenio de financiamento do devandito proxecto inclúe a realización de accións en tres áreas: o equipamento e a modernización dos servicios sanitarios e fitosanitarios, o apoio institucional e, finalmente, a capacitación e formación dos usuarios externos de ambos servizos. O Centro Tecnolóxico do Mar participa nesta iniciativa da man do Ministerio de Agricultura e Gandería da República de Costa Rica.

A Plataforma TECNOPEIXE, a través do CETMAR como entidade responsable da súa Secretaría Técnica, está a promover unha iniciativa para identificar oportunidades de mellora na eficiencia enerxética das lonxas.

Entre as actividades previstas para este ano TECNOPEIXE vai iniciar nas vindeiras semanas a realización dun caso de estudo para identificar oportunidades de mellora na eficiencia enerxética deste tipo de instalacións. Esta iniciativa enmárcase no Grupo de Traballo sobre Eficiencia Enerxética.

Para desenvolver este traballo, a TECNOPEIXE vaise dirixir ao coxunto das entidades responsables da xestión destas instalacións portuarias coa finalidade de recompliar datos básicos sobre as características das mesmas de maneira que isto poida permitir posteriormente a selección dun caso representativo que será estudiado máis polo miúdo.

A empresa SERVIGUIDE será a encargada de abordar a execución técnica dos traballos.

Co resultado, preténdese compartir co sector pesqueiro información práctica e contrastable sobre as posibilidades de mellora neste terreo así coma os mecanismos e incentivos que poidan existir para acometer iniciativas e investimentos innovadores e rentables neste terreo. Para facelo, a Plataforma ten prevista a organización dun taller de traballo específico sobre esta materia antes do final do primeiro semestre deste ano, estando neste momento a data aínda por determinar.

Sector pesquero, ciencia y Administración subrayan el potencial de las iniciativas conjuntas para dar respuesta a la crítica situación actual.

El Centro Tecnológico del Mar acogió el “Taller de trabajo: gestión, comercialización y diversificación en la pesca artesanal” diseñado como un foro en el que la pluralidad de agentes de las comunidades pesqueras (cofradías de pescadores, CSIC-IIM, Consellería do Medio Rural e do Mar y GACs) abordan las problemáticas y retos del sector con un enfoque práctico. Así, la revisión crítica de los proyectos e iniciativas en marcha y el debate abierto hicieron posible que la jornada alcanzara un balance productivo, del que se derivan acciones específicas en beneficio de la pesca artesanal.

El taller se celebro en el marco del proyecto “Desarrollo Sostenible de la Pesca Artesanal en el Arco Atlántico (PRESPO)” del Programa de Cooperación Transnacional Espacio Atlántico de la Unión Europea, centrado en la recogida de información científica que permita mejorar la gestión de las pesquerías artesanales contribuyendo a su sostenibilidad desde el punto de vista biológico, social, económico y ambiental.

La dinámica del taller combino la presentación preliminar de resultados del proyecto con el análisis de las respuestas que el sector, la administración y la comunidad científica están a dar a la situación crítica que atraviesa la pesca artesanal, agravada por el contexto de crisis económica.

Como punto de partida se abordo la definición de pesca artesanal, tema controvertido al no existir un acuerdo sobre los criterios de aplicación en el contexto europeo. El proyecto PRESPO propone una clasificación atendiendo a parámetros objetivos que se combinan en un total de siete indicadores, permitiendo establecer tipologías e incluso diferenciar dentro de pesca artesanal lo que se denomina como “pequeña pesca”. La propuesta fue acogida positivamente por los participantes, que destacaron otros elementos relevantes para la definición, y valoraron la iniciativa de elevar a la Comisión Europea esta herramienta con doble propósito: la homogeneización de criterios y el diseño de políticas específicas para la pesca artesanal en el Arco Atlántico europeo.

Los modelos de gestión de pesquerías constituyen un elemento central del proyecto, y en el caso gallego se ha desarrollado un modelo de gestión de la pesquería del pulpo, seleccionada por su relevancia económica y social. La arquitectura del modelo permite integrar todas las variables que afectan la gestión (ecológicas, biológicas, económicas, sociales, etc..) e incorporar los resultados de modelos y/o estudios específicos en su dinámica global. Sin embargo los resultados de su aplicación se ven limitados por la falta de información básica.

Este punto generó una reflexión colectiva sobre los canales de información sector-ciencia-administración, el uso de la información y el nivel de fiabilidad y transparencia que existe en los datos de los que se disponen. Y fue además uno de los campos donde las oportunidades de mejora se hicieron más evidentes.

Aunque con un bloque temático específico, la comercialización estuvo presente de manera transversal en los distintos debates. Así se analizaron aspectos como la promoción, la información, o la educación y vinculación de los más pequeños con el mundo del mar. Las principales conclusiones apuntan a la idea de combinar los esfuerzos “puntuales” que están siendo desarrolladas por las cofradías y grupos de acción zostera en una estrategia conjunta en la que se trabaje en el binomio imagen-marca.

Con el fin de aportar herramientas a los colectivos profesionales, se presentaron los datos de las encuestas sobre eco-etiquetado de productos del mar centrados en el mercado gallego: que consumidores están dispuestos a pagar y cuanto más están dispuestos a pagar por un producto con etiqueta, así como los atributos que son más valorados a la hora de la compra.

En la misma línea, dentro del taller de diversificación socioeconómica en la pesca artesanal se avanzo un estudio pionero sobre el análisis de la demanda de las actividades de turismo marinero, que por primera vez permite conocer el perfil y los intereses concretos de los turistas en esta oferta alternativa en la que tanto el sector como las administraciones tienen depositadas grandes expectativas.

Por otro lado, las acciones enmarcadas en el eje 4 del Fondo Europeo de la Pesca y su implementación en Galicia fueron analizadas por los gerentes de los Grupos de Acción Costera, que aportaron ideas de mejora para garantizar el éxito del Programa.

El taller sobre gestión, comercialización y diversificación en la pesca artesanal, celebrado dentro del marco de trabajo del proyecto PRESPO, surge como una experiencia piloto que tiene por objetivo servir de observatorio de la pesca artesanal, en la que los colectivos profesionales, la comunidad científica y la Administración trabajen conjuntamente, y convertirse en un foro con vocación de continuidad en el que tendrán lugar todas aquellas investigaciones y propuestas que contribuyan a mejorar la competitividad y sostenibilidad de la pesca artesanal.

Los resultados preliminares avanzados en el taller así como las principales conclusiones del proyecto PRESPO serán presentados en el Seminario Final que tendrá lugar el próximo 11 de abril del 2012.

CETMAR organizará en su sede el 25 de enero un taller de trabajo sobre: gestión, comercialización y diversificación en la pesca artesanal, enmarcado dentro del proyecto PRESPO.

La pesca artesanal es un sector de relevante peso económico dentro de las comunidades costeras en Galicia, siendo el 75% del total de la flota gallega, según el criterio de 12 metros de eslora fijado por la Unión Europea. A diferencia de lo que sucede con las pesquerías industriales, la importancia de las pesquerías artesanales a nivel biológico, ecológico, social, cultural y económico, no se ha traducido en análisis y estudios globales que permitan conocer su situación y la mejora de su gestión. Como consecuencia, se producen desajustes entre los recursos disponibles, las capacidades, el respeto al medio y la rentabilidad económica de la actividad, lo que dificulta conseguir los objetivos de una gestión eficaz dirigida al logro de una pesca responsable y sostenible.
Este taller de trabajo se celebra en el marco del Proyecto europeo PRESPO centrado en la gestión sostenible de la pesca artesanal en el Arco Atlántico europeo, y que promueve la participación del sector pesquero artesanal, los científicos y la Administración a través de debates que contribuyan a la mejora de este sector y a la protección de los recursos marinos.
Este taller de trabajo se presenta con el objetivo de fomentar el debate y la colaboración entre los diferentes agentes de las comunidades costeras, principalmente la pesca artesanal, favoreciendo una aproximación a aspectos como la elaboración de los planes de gestión o la comercialización de los productos desde diferentes puntos de vista o la diversificación a través de nuevas iniciativas lideradas por los principales agentes del litoral.

Programa
25 de enero de 2012

9:30-10:00     Bienvenida y recepción de los participantes
Dña. Paloma Rueda Crespo. Fundación CETMAR
10:00-11:00     Propuesta para una definición común en el Arco Atlántico de pesca artesanal
11:00-12:30     Modelos de gestión. Debate
12:30-13:00     Pausa Café.
13:00-14:30     Taller de comercialización: Problemática y alternativas
14:30-16:00     Comida de trabajo
16:00-17:30     Taller de diversificación: el sector pesquero en el Eje 4
17:30-17:35     Cierre de sesión

A directora do Centro Tecnolóxico do Mar, Paloma Rueda, e o director da Fundación Observatorio Español de Acuicultura -OESA-, Javier Remiro, asinaron esta semana un acordo a través do que ambas entidades sumarán esforzos para impulsar a investigación e a promoción da acuicultura española e en concreto a galega, a nivel internacional.

A través deste convenio CETMAR e OESA realizarán accións conxuntas dedicadas á difusión, á investigación e á formación en materia de acuicultura, como a realización de proxectos de I+D+i e estudos sobre o desenvolvemento, consolidación e sostibilidade da acuicultura. Esta colaboración tamén inclúe a realización de cursos formativos, seminarios e conferencias, así como o establecemento de redes e vías de comunicación nesta materia no contexto mediterráneo, atlántico, europeo e iberoamericano. Ademais prevé tamén a colaboración en accións de cooperación ao desenvolvemento en materia acuícola.

A sinatura deste convenio pón de manifesto a aposta destas dúas fundacións de dar visibilidade ao labor de investigación e innovación en materia de acuicultura. Oesa e Cetmar avogan polo desenvolvemento da acuicultura e consideran que pode ser un elemento vital para a consolidación socioeconómica de determinadas áreas territoriais do mundo, ao ser unha importante fonte de recursos económicos e produtivos.

Publicación de investigación
Esta semana o Cetmar tamén acolleu a presentación do libro Enfermidades de Moluscos Bivalvos de interese na Acuicultura, editado pola Fundación OESA. O libro recolle os resultados de investigación sobre as enfermidades de moluscos bivalvos froito do desenvolvemento ao longo de máis de 20 anos. Tamén fai fincapé na necesidade dun diagnóstico rápido destas enfermidades, sobre todo nos moluscos de interese comercial, pola importancia económica deste produto e tamén ante a posibilidade de traslado de animais enfermos a zonas libres dese patóxeno. O acto contou coa participación da directora do centro, Paloma Rueda, con representantes de OESA e cos doutores Antonio Figueras e Beatriz Novoa, coordinadores da publicación.