admin

Galicia lidera a investigación mariña con novos avances en ciencias do mar e economía azul

• A Xunta analiza cos responsables do Programa de Ciencias Mariñas os avances e resultados acadados en Galicia
• Observación mariña, acuicultura sostible e transferencia de coñecemento: pilares estratéxicos para o futuro do litoral galego
• Resultados clave e ferramentas innovadoras para a xestión sostible, a resiliencia e a adaptación ao cambio climático

O equipo responsable da coordinación do Programa de Ciencias Mariñas de Galicia reuniuse este martes na sede da Consellería do Mar coa conselleira, Marta Villaverde, para trasladarlle de primeira man os principais resultados a acadar e o impacto que as accións desenvolvidas terán tanto nos diferentes sectores vinculados ao Mar, como no reforzo do papel de Galicia como territorio líder no ámbito da investigación mariña a nivel estatal e europeo.

Entre os avances máis destacados presentados figuran o desenvolvemento dunha estratexias de observación e monitorización oceánica, apoiada, entre outras, en ferramentas de mapeo da información mariña como FARO e a Plataforma Big Data, que integra e procesa grandes volumes de datos con control de calidade e acceso unificado. Estes recursos consolidan o camiño cara a unha gobernanza baseada en datos e reforzan a sustentabilidade do litoral galego.

No marco desta estratexia, Galicia conta agora con novas ferramentas para optimizar a xestión do medio mariño e dos seus recursos, mellorar a resposta fronte a ameazas ambientais e anticiparse aos impactos do cambio climático. Entre elas destacan a plataforma integrada para a obtención automatizada de datos bioxeoquímicos instalada nos Duques de Alba da ponte de Rande na ría de Vigo, que complementa a rede de estacións oceano-meteorolóxicas do Observatorio Costeiro da Xunta de Galicia; os sistemas de detección de riscos e episodios de contaminación; as ferramentas para o seguimento da trazabilidade, calidade e seguridade dos produtos mariños; os modelos predictivos; os sistemas de alerta temperá; e os simuladores multiescala que sentan as bases do xemelo dixital mariño de Galicia.

No ámbito da acuicultura sostible, o Programa avanzou na creación de ferramentas xenómicas para mellorar a resistencia a enfermidades e a xestión de toxinas en especies como mexillón, ameixa e ostra, mediante chips multiespecie, protocolos de selección e software de análise xenética xa aplicables en criadeiros comerciais, así mesmo optimizouse a criopreservación e o cultivo larvario. Tamén se incorporaron técnicas moleculares avanzadas para a detección e seguimento de larvas no medio natural, favorecendo unha xestión máis eficiente dos recursos marisqueiros. No eido da acuicultura multitrófica (IMTA), valídanse sistemas offshore e de recirculación (RAS) baseados no cultivo integrado de peixes, macroalgas e bacterias beneficiosas, optimizando o uso de nutrientes e reforzando a resiliencia produtiva.

O Programa incorpora o ámbito das ciencias sociais para mellorar a comunicación, a transferencia de resultados e a avaliación do impacto socioeconómico das investigacións. Neste eido, destaca a construción do modelo Ocean Health Index (OHI), que permite identificar vulnerabilidades e conflitos de uso, así como a realización dunha análise Input-Output e dunha Matriz de Contabilidade Social, ferramentas que facilitan avaliar a interdependencia económica da pesca e integrar de maneira conxunta os efectos socioeconómicos e ambientais. No eido da transferencias na reunión presentáronse as conclusións da análise transversal das unidades de coñecemento do Programa potencialmente transferibles, que suman un total de 184, agrupadas nun catálogo de resultados —entre os que se inclúen informes, software, ferramentas, patentes e outros—, e que constitúen achegas clave do Programa para contribuír á construción dunha economía azul innovadora, resiliente e baseada no coñecemento.

Na xuntanza trasladouse á conselleira a invitación ao evento “Dos Avances ao impacto: II Encontro cos Sectores do Mar”, que terá lugar o 24 de outubro de 2025, dando continuidade ao primeiro encontro celebrado o 13 de decembro de 2024, ao que asistiron 239 persoas, das cales un 33 % pertencían a entidades externas ao Programa.

O encontro pechouse comunicando á conselleira que a reunión final a nivel estatal celebrarase os días 7, 8 e 9 de outubro en San Pedro de Pinatar (Murcia). Este encontro ofreceralle ao Programa de Ciencias Mariñas unha nova oportunidade para amosar a súa coordinación activa coas sete comunidades autónomas que integran o Plan Complementario ThinkInAzul, pechando o ciclo anual de seguimento e planificación conxunta tras un ano de intensa actividade en reunións periódicas e nos tres grupos de traballo creados en 2024.

Máis sobre o Programa de Ciencias Mariñas

O Programa de Ciencias Mariñas ten como finalidade mellorar a resiliencia e a xestión sostible dos ecosistemas e recursos mariños galegos, especialmente ante o cambio climático; impulsar a sustentabilidade e a innovación no sector pesqueiro e acuícola; e potenciar a transferencia de coñecemento ao tecido socioeconómico vinculado ao mar.

Este conta cun orzamento total de dez millóns de euros, dos que seis proceden do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia a través dos fondos Next Generation do Estado e os outros catro millóns son achegados pola Xunta de Galicia mediante o Fondo Europeo Marítimo e de Pesca (FEMP) e o novo Fondo Europeo Marítimo, de Pesca e de Acuicultura (FEMPA). A súa rede científica está formada por preto de catrocentos investigadores que integran as tres universidades galegas —A Coruña, Santiago de Compostela e Vigo—, catro centros dependentes do CSIC e seis centros da comunidade, entre os que se atopan o Centro de Supercomputación de Galicia (CESGA), o Centro Tecnolóxico do Mar-Fundación Cetmar, o Centro de Investigacións Mariñas (CIMA), o Instituto Galego de Formación en Acuicultura (Igafa), o Instituto Tecnolóxico para o Control do Medio Mariño de Galicia (Intecmar) e MeteoGalicia.

Los nuevos sistemas alimentarios en acuicultura y los avances que en el ámbito de la investigación se han venido desarrollando en esta materia centraron el taller organizado por el Centro Tecnológico del Mar-Fundación CETMAR en el marco del Día Marítimo Europeo, que se celebró recientemente en la ciudad italiana de Rávena bajo el lema “Economía azul sostenible para una recuperación verde”.

Bajo el título de “Uniendo fuerzas de Europa a Sudáfrica con nuevos sistemas alimentarios en acuicultura”, el coordinador y cinco investigadores del consorcio Aquavitae protagonizaron una mesa redonda en la que se abordaron las nuevas técnicas para cultivar especies de agua de una forma más sostenible y las investigaciones que se están llevando a cabo en este ámbito en sus respectivos países (Francia, España, Islas Feroe y Sudáfrica).

Entre otras consideraciones, durante el taller se puso de manifiesto lo ventajoso de utilizar un sistema AMTI (Acuicultura Multitrófica Integrada) donde especies que crecen en el mismo espacio se retroalimentan entre ellas, al tiempo que se animó al desarrollo de más proyectos que apuesten por la sostenibilidad entre sus investigadores de diferentes países.

Durante el debate, la audiencia mostró interés en la producción de algas, la producción sostenible de especies nuevas, los mecanismos para facilitar la cooperación internacional en la investigación y el uso de los resultados por la industria, entre otros asuntos.

Medio centenar de participantes asistieron a esta jornada que tuvo lugar en formato híbrido a iniciativa del área de Socioeconomía de la Pesca de CETMAR y en el marco del proyecto Aquavitae, financiado por el programa europeo Horizonte 2020 e integrado por 35 socios de la cuenca atlántica (instituciones y entidades de Europa, América (norte y sur), Namibia y Sudáfrica integran el consorcio). El objetivo del proyecto es introducir nuevas especies, productos y procesos de la cadena trófica baja en cadenas de valor acuícolas marinas a lo largo del Atlántico.

Vigo, 26 de setembro de 2021. O Centro Tecnolóxico do Mar-Fundación Cetmar participou este mes nun seminario internacional para analizar a futura estratexia nacional de cultivos mariños en Xeorxia na que técnicos do ente dependente da Consellería do Mar compartiron a experiencia da comunidade neste eido, as boas prácticas de gobernanza no sector en España e a situación de desenvolvemento desta actividade no país.

O encontro, que combinou a asistencia presencial coa participación por videoconferencia, estivo organizado pola Axencia Nacional do Ministerio de Protección do Medio Ambiente e a Agricultura de Xeorxia, a delegación da Unión Europea nese estado e a Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura (FAO).

Os expertos participantes na xornada presentaron o estado actual do sector acuícola no país do Cáucaso, as necesidades e retos aos que se enfronta, as boas prácticas no eido internacional e a creación dun grupo de traballo para deseñar e elaborar a estratexia nacional de Xeorxia no ámbito dos cultivos mariños.

O seminario tamén abordou a lexislación actual do sector e a situación concreta de países como Turquía, Bulgaria e Marrocos. A estes aspectos engadíronse outros como a cadea de valor acuícola, os obxectivos da estratexia sectorial e os mecanismos para o seu desenvolvemento.

Vigo, 24 de setembro de 2021.-  Cubrir o desfase entre a demanda e a oferta de capacidades nos sectores marítimos da construción naval e da enerxía renovable mariña, é o obxectivo principal da Fundación CETMAR e dos seus socios en MATES.

Coa colaboración de máis de 200 expertos en diferentes ámbitos, o consorcio do devandito proxecto europeo ven traballando dende xaneiro de 2018 no deseño dunha estratexia a longo prazo que propicie a mellora e a innovación na formación e na adquisición de capacidades dos futuros profesionais dos sectores das tecnoloxías marítimas.

Para dar conta dos resultados obtidos polo proxecto MATES no desenvolvemento desa estratexia celebrarase un taller on-line durante a xornada do vindeiro mércores 29 de setembro. A inscrición é gratuíta e está  dirixido a profesionais dos sectores da construción naval e das enerxías mariñas renovables, tanto do eido da industria, coma da educación, a investigación ou da administración pública.
INSCRICIÓN

Neste taller, os presentadores ofrecerán unha visión xeral do proxecto MATES, mostrando os pasos seguidos para desenvolver unha estratexia de capacitación que inclúa a cuádruple hélice nas tecnoloxías marítimas de Europa. Para concluír, un panel de representantes de organizacións e proxectos das distintas concas mariñas europeas presentará as súas opinións e expectativas para o despregue da Estratexia de MATES nas súas rexións. Os asistentes serán invitados a proporcionar os seus comentarios durante a sesión e tra-lo taller, ate o 30 de novembro de 2021.

Os resultados de MATES analizan a influencia dos avances tecnolóxicos e as necesidades do mercado laboral sobre o sector marítimo, e en particular como inflúe este contexto na demanda de novas capacidades e innovacións na maneira de impartir formación. As principais liñas de acción identificadas nunha primeira fase de análise foron testadas a través de once experiencias piloto desenvolvidas por CETMAR e os seus socios en diferentes puntos de Europa. Deste xeito, foi posible avaliar a posible adaptación da estratexia a diferentes contextos rexionais, probando formacións adaptadas ás necesidades emerxentes, como a industria 4.0, materiais en formatos innovadores (tanto para o seu uso na aula como en contextos de aprendizaxe informal), e simulacións de espazos industriais para o seu uso con fins didácticos.

Baseándose nesta experiencia e as leccións aprendidas, o consorcio de MATES propón unha serie de recomendaciónspara a cadea de valor dos dous sectores de referencia do proxecto, que permitan adecuar as capacidades dos traballadores ás necesidades emerxentes. En todo o proceso abórdanse aspectos relativos ás tecnoloxías dixitais, tecnoloxías verdes, xestión da innovación, perspectiva de xénero, cultura oceánica, gobernanza así coma estándares europeos da formación profesional.

Cun orzamento de 4,9 millóns de euros e co-financiado polo programa Erasmus + da Unión Europea, o proxecto MATES, “Alianza Marítima para promover a economía azul europea a través dunha estratexia de capacitación en tecnoloxía mariña”, finalizará en abril de 2022.

SAÚDOS, GABINETE DE COMUNICACIÓN DA CONSELLERÍA DO MAR

+ Información https://www.projectmates.eu/maritime-technologies-skills-strategy-construction-and-validation/ Axenda do evento: http://intranet.projectmates.eu/index.php/s/TLQN3wkc5wc6eq8#pdfviewer

CETMAR recibió a la Prefecta de Esmeraldas (Ecuador), Excma. Roberta Zambrano Ortiz para informarle del trabajo que realizamos y la importancia del sector pesquero y acuícola en nuestra comunidad. Desde esta Prefectura se quiere fomentar la innovación y la sostenibilidad ambiental, social y económica del sector pesquero y acuícola en la Provincia de Esmeraldas donde CETMAR realizó una identificación en el 2019.